"Kontrowersje wokół szybkiego remisu w partii Pawła Elianova z So Wesleyem na turnieju w Rejkiawiku"

Po wczorajszym, błyskawicznym, kilkuposunięciowym remisie triumfatora turnieju w Rejkiawiku Pawła Eljanova z Filipińczykiem So Wesley'em w Internecie zawrzało. Na facebooku wyniknęła bardzo ożywiona dyskusja zapoczątkowana przez Mateusza Bartla, w którą włączyło się wielu silnych szachistów wraz z autorami tego krótkiego pojedynku. Pytanie w związku z tą partią było takie, czy Elianov wraz z Wesleyem mieli moralne prawo zremisować całkowicie bez gry, co pozwalało im utrzymać zajęte miejsca.

Moim zdaniem tak, ale z kilkoma zastrzeżeniami i zaraz wyjaśnię moje stanowisko.

 Elianov w dyskusji zwracał uwagę na to, że praktycznie każda z jego partii w Rejkiawiku była bardzo bojowa i nie rozumie dlaczego wszyscy zwracają mu uwagę na ten jeden szybki remis, w ostatniej rundzie. Eljanov wyraził zdziwienie, że widzą problem w tym remisie jego "koledzy po fachu", co nie byłoby niczym dziwnym w przypadku kibiców - amatorów.

Krótki pojedynek Elianova z Wesleyem tylko na początku wywołał we mnie lekki skok "złej adrenaliny". Chwilkę potem zacząłem się nad tym już na chłodno zastanawiać (zresztą była to kontynuacja moich wcześniejszych przemyśleń na ten temat) i  moja ocena sytuacji zaczęła się stopniowo zmieniać na korzyść Ukraińca.

 W pewnym momencie wziąłem nawet kalkulator do ręki i zacząłem liczyć. Arcymistrz grający w dziesięciorundowym turnieju, spędza w stanie maksymalnej koncentracji, poddany bardzo dużemu obciążeniu około 40 godzin przy szachownicy, zakładając, że co dzień przeciętna jego sesja trwa 4 godziny. Porównajmy więc, jak wygląda obciążenie u szachowego profesjonała w ciągu takiego turnieju i profesjonalnego piłkarza. Piłkarz gra w tygodniu jeden (w polskiej lidze), góra dwa mecze (Bundesliga i generalnie ligi zachodnie, w których gra się więcej), czyli spędza na boisku tygodniowo około 4 godzin gry. Obliczenia wychodzą bardzo na niekorzyść szachowego profesjonała, który w jednym, nieprzerwanym odcinku czasowym (10 dni), gra tyle, co piłkarz w ciągu 1 - 1,5 miesiąca (w polskiej lidze nawet ponad dwa miesiące). Należy też nadmienić, że owe porównywanie obciążeń arcymistrza i piłkarza znów wypada na niekorzyść tego pierwszego jeszcze z tego względu, że szachy to sport indywidualny, a piłka nożna to sport zespołowy, jego specyfika jest taka, że grają formacje, a odpowiedzialność rozkłada się równo na 11 piłkarzy. W tym kontekście oburzenie, że Elianov zgodził się na remis zaproponowany przez Filipińczyka jest moim zdaniem trochę nie na miejscu. Remis dawał mu pewne pierwsze miejsce i jestem ciekaw, który z zawodników zechciałby "przetestować" siebie w rundzie ostatniej, co groziło przy tak wielkim zmęczeniu katastrofą i  spadkiem z pierwszego na odległe miejsce? Elianov wspaniałą grą zabezpieczył sobie wygraną w poprzednich rundach, wszystkie jego partie były bardzo bojowe, a krytykować go za ten remis, to jakby skrytykować Haile Gebreselassie za to, że mając pół długości stadionu przewagi nad drugim biegaczem zwalnia, bierze flagę Etiopii i lekkim truchtem dobiega do mety rozkoszując się tym, że zdeklasował rywali. Według mnie Elianov nie ma w sobie nic z masochisty, po prostu odciął kupon od swojej ciężkiej pracy w poprzednich rundach i tyle.

To jedna strona medalu. Jednak rzeczywistość nie jest czarno-biała jak pola szachownicy. Ja jako szachista i kibic, Pawła Elianova w pełni rozumiem. Wiem czym są kilkugodzinne bitwy za deską, wiem też z jaką pustką w głowie wraca się z  kolejnych rund, wyzuty z wszystkiego i jak niewiele jest czasu na regenerację pomiędzy rundami. Dla obserwatora nie związanego jednak z szachami, taki remis może być czymś kuriozalnym. "Nie-szachista" może nawet stwierdzić, że generalnie partia się nie odbyła, więc dlaczegóż to zawodnikom przyznaje się po pół punkta? Przede wszystkim dla ludzi nie związanych z szachami nie do pomyślenia jest, że partia szachów wiąże się z tak dużym wysiłkiem. "Nie-szachista" widzi to co widzi, czyli dwóch panów, którzy siedzą sobie za stolikiem i grają, więc o jakim to wysiłku jest mowa? I jeszcze na dodatek remisują po trzech posunięciach?? "Eee Panieee, co to za sport, daj mi Pan spokój!!" - z całą pewnością taka końcowa konstatacja by padła z ust "nie-szachisty" i o nowym entuzjaście szachowym możemy zapomnieć. 
 Kolejnym problemem jest kwestia organizatorów, którzy zdegustowani taką postawą arcymistrzów, mogą coraz mniej chętnie wykładać pieniądze na turnieje. Inny problem tkwiący w takich remisach bez gry ma naturę czysto szkoleniową, wychowawczą. Na przykład taki szkoleniowiec jak Andrzej Modzelan, który uczy dzieci, by nie proponowały remisów oraz ich nie przyjmowały (bardzo słusznie)  zapytany przez podopiecznych, którzy opowiedzieliby mu całe zdarzenie, dlaczego arcymistrzowie zremisowali po trzech posunięciach, miałby nie lada kłopot. Oczywiście metoda szkoleniowa, która każe się bić do gołych króli jest bardzo dobra, jednak w przypadku szachów profesjonalnych jest nie do zastosowania. Młodzież i dzieci, które wchodzą w świat szachów mogą odczuć dość mocno pewien "dysonans poznawczy", widząc czego naucza ich trener, a co się dzieje pośród idoli, do których chcą się upodobnić. To tyle moich przemyśleń. Sprawa takiego remisu nie jest jednoznaczna, można podchodzić do niej z różnych stron i właściwie każda z nich jest słuszna. Gdy przemyślę tę sprawą do samego końca na pewno o tym napiszę.